2024 was al met al geen topjaar, met die blauwtong en alle wolvenperikelen. We hopen maar dat 2025 beter zal zijn, en wensen dat jullie ook allemaal toe. Maar eerst nog even genieten van de feestdagen!

Zoals elke nieuwsbrief weer wat mooie schapenplaatjes en filmpjes. Geniet ervan!

Spiegelende schapen op het Breeveen (Leersum)

Nevelige schapen

Herder Clemens in actie

Ooooo!

Bevlekte dames

Zonovergoten schapen

Nét voor de bui uit!

Sneeuw! Lizzy (geen pup, maar inmiddels puber) heeft dat nog nooit gezien!

Op het klein stuifzand op Bornia (Driebergen)

Schapen op de stuwwal van de Wolfhezerheide

Zo leuk, als je zelf gek bent op creatieve dingetjes maken, om dan een dochter te hebben die minstens zo’n Crea-Bea is. Onze Silke maakt sinds kort vilten landschapjes, Op de kerstmarkt in de Nude in Wageningen afgelopen zaterdag (zie foto) vielen die bijzonder in de smaak. Dus brengen we later deze week een voorraadje naar KadoLokaal (een hele leuke cadeauwinkel op Hoogstraat 31 in Wageningen, vol producten van dagbestedingen en lokale kunstenaars), waar ze ook al onze zitvachtjes en vilten onderzetters verkopen.

Dus zoek je nog een leuk cadeau voor de kerst, ga dan vooral even kijken!

Waar we vorige nieuwsbrief nog konden melden dat we geen wolvenaanvallen hadden gehad, hebben we inmiddels helaas toch ons eerste slachtoffer meegemaakt. In een gebied op de Utrechtse Heuvelrug liep de kudde overdag in een groot onoverzichtelijk terrein van 75 hectare. Elke nacht gingen die dan een wolfwerend raster in. Helaas vonden we op een ochtend de resten van een schaap, buiten dat raster. Blijkbaar was het schaap van de kudde afgedwaald en niet meegekomen het raster in. En toen greep de wolf zijn kans.

Dat was schrikken. Maar het laat wel zien dat zo’n wolfwerend raster zin heeft. En de wolf had maar één dier gepakt, en helemaal opgegeten (wat overigens waarschijnlijk betekent dat het meerdere wolven zijn geweest). Kijk, als dat nou de normale gang van zaken was, dat een wolf af en toe één dier pakt en dat helemaal opeet, dan zouden schapenhouders daar mee kunnen leven. Helaas is dat meestal niet zoals het gaat, en pakt de wolf er een heleboel, die niet eens worden opgegeten.

Overigens werden er onlangs ook niet ver van onze boerderij meerdere schapen doodgebeten door waarschijnlijk een wolf. En een dag of wat later werd er een wolf doodgereden op de Willem Dreeslaan, de provinciale weg langs Bennekom, min of meer bij ons om de hoek. Misschien wel dezelfde. Het wordt er allemaal niet makkelijker op, zullen we maar zeggen. Maar we doen ons best om onze rasters goed wolfwerend te zetten, en we hopen zo de schade te kunnen beperken, en de wolf te leren dat schapen = een flinke klap stroom, dus wegwezen!

Ook dit najaar zijn er weer vele prachtige vachten en sloffen gevilt. We gaan nu de winterstop in, want het is te koud in de (onverwarmde) viltstal en in februari-maart staat die weer vol ooien met lammetjes. Maar na de Lammetjesdag (22 maart) kunnen de workshops weer van start.

Een van de sloffenviltworkshops was gepland op 23 november, toen het KNMI voorspelde dat het 4 graden zou worden. Dat klonk nogal oncomfortabel. Gelukkig mochten we gebruik maken van de ruimte achter de leuke winkel van KadoLokaal in Wageningen (waar ze ook onze zitvachtjes en vilten onderzetters verkopen).

Onze schapen worden elk jaar gescand. Geen streepjescode ofzo, maar een echo, net als bij een zwangere vrouw. Onze dierenarts Judith komt dan langs met haar scankar, een omgebouwde paardentrailer met een soort gangetje van hekjes, en een oude autostoel erin. Alle schapen die gedekt zijn, moeten door het gangetje. Of ze gedekt zijn, zien we aan de kleur op hun kont, die de rammen hebben achtergelaten als ze erop gesprongen zijn.

In de kar kan ze met de scanner onder de buik van elk schaap zien of er 0, 1 of 2 (en heel soms 3) embryo’s in zitten. Dan krijgt het schaap een groene (bij 0), blauwe (1 lam) of rode stip (2 lammeren). En bij een drieling een rode én een blauwe stip. Onze zon Tijmen, die studeert voor dierenarts, mocht het ook even proberen (zie foto hierboven), maar het is nog niet zo makkelijk om het verschil tussen 1 of 2 embryo’s te zien.

Judith kan dat echter heel goed. Het schaap in het filmpje hieronder is dus drachtig van een tweeling:

Dit jaar was het spannend of de gedekte schapen wel drachtig zouden zijn. Want al onze rammen hadden blauwtong gehad, en na de koorts die ze toen hebben gehad zijn ze een paar weken onvruchtbaar. Dus het was afwachten of ze op tijd weer helemaal de oude zouden zijn. Van andere herders hoorden we hele verschillende verhalen. Bij de een waren er veel minder drachtig dan verwacht, bij de ander maakte het geen verschil met andere jaren. Meestal is zo’n 15% van de gedekte ooien niet drachtig (‘gust’ noemen we dat),

We hebben twee kuddes. Bij de eerste kudde die werd gescand, ging het harstikke goed. Maar 12% gust! Wij helemaal blij. Dus toen we ’s middags de andere kudde gingen scannen, was het een flinke domper toen daar wel 35% gust bleek te zijn. Dat betekent dat we meer dan 100 lammeren mislopen. Een vieze tegenvaller, en weer een akelige consequentie van die stomme blauwtong.

Hier een filmpje dat een blije Clemens maakte na het scannen van de 1e kudde:

Maar goed, er zijn gelukkig ook een heleboel ooien wél drachtig, dus we gaan toch maar weer vol goede moed de lammertijd in.

Er is een klant die elk jaar terugkomt voor een lamsbout. “We eten het hele jaar geen vlees, behalve met Kerst”, vertelde ze vorig jaar. “En dan is het een lamsbout van jullie!” Mooi toch? Ook de lamsschouders waren vorig jaar niet aan te slepen.

Denk je nou: dat wil ik eigenlijk ook wel, een lamsbout, lamsschouder of lamsrollade, kom dan even langs in de Grebbewinkel! We zijn alleen open met Kerst en Pasen (en daarbuiten op afspraak voor grote bestellingen), voor de rest verwijzen we mensen graag door naar de winkels en de marktkraam die ons vlees verkopen (zie voor winkels en adressen Grebbewinkel en lamsvleesverkoop). Als je niet mis wilt grijpen, is het wel slim om je bout, schouder of rollade even te reserveren. Dan leg ik het voor je apart. Stuur dan even een mail naar grebbeveld@gmail.com of een sms of Whatsappbericht naar 06-40349079.

Deze Kerst is de Grebbewinkel (Langesteeg 21, Bennekom) open op zaterdag 21 december en dinsdag 24 december van 10-14u. Komen deze tijdstippen je niet uit, neem dan even contact met me op, dan vinden we vast nog wel een ander moment. Eventueel kan ik ook nog iets meenemen naar Wageningen, dat je het bij ons thuis ophaalt.

Speciaal voor Kerst memoreer ik graag nog even het geweldige lamsschouderrecept, waar ik vorig jaar heel veel enthousiaste reacties op kreeg. Zoon Jochem had dit op Tiktok gezien en een keer voor ons klaargemaakt, en het is echt goddelijk lekker!

Dit is het TikTok-filmpje van die heerlijke lamsschouder (zie voor een goed recept voor lamsbout verder naar onder):

Hier de instructie even uitgeschreven:

Verwarm de oven voor op 200 graden. Neem een braadslee (er moet later een laagje bouillon in, dus een bakplaat werkt niet). Snijd twee uien in kwarten en snijd een hele bol knoflook in plakjes. Leg er wat laurierblaadjes, takjes rozemarijn en tijm bij, en giet er wat olijfolie overheen. Leg daarop de lamsschouder. Kwast die in met olijfolie en sprenkel er zeezout en zwarte peper overheen. Leg dit een half uur in de oven.

Haal de braadslee uit de oven, en giet er kippenbouillon bij. Dek de braadslee dan af met aluminiumfolie en sluit dit goed af. Zet de oven op 160 graden. Laat hem daar 4 uur in staan.

Haal de aluminiumfolie eraf en zet hem dan nog een half uur in de oven. Dan laat je hem een half uur buiten de oven rusten met de folie er weer op. Daarna kun je het vlees in draadjes van het bot halen. Superlekker!

Hieronder geeft Jamie Oliver een college lamsbout roosteren. Ook zeer de moeite waard!

Tot slot nog maar weer wat mooie schapenplaatjes. Want het is natuurlijk niet allemaal kommer en kwel. Vaak genoeg genieten we ook van de dieren, de natuur en het weer. En zo’n wandeltocht dwars door Soesterberg, waar de fietsers en de lijnbus dan even moeten wachten, is ook altijd wel een mooie belevenis.

Ook dit najaar wordt er weer volop gevilt! Je kunt je weer inschrijven voor de open workshops vachtvilten of sloffen vilten, of met een groepje een eigen datum afspreken.

Zo hadden we afgelopen zomer een vrijgezellenfeestje, waar de hele groep een vacht viltte voor de bruid, en toen iedereen nog een zitvachtje voor zichzelf. daarna hebben ze pizza gebakken in onze mobiele pizza-oven. Was heel geslaagd!

September is altijd een maand vol feesten en markten. In augustus hadden we al een mooi kraampje op de Montmartre-markt in Wageningen en het 25-jarig jubileum van de Ommuurde Tuin. Maar ook als je dat gemist hebt, is er in september genoeg gelegenheid om ons te ontmoeten, bij 3 evenementen:

Zondag 8 september: StreekWaar communitydag, Bennekom

Kom langs op de StreekWaar Communitydag (StreekWaar is de vereniging van duurzame voedselmakers in en rond Wageningen, Ede en Renkum, waar wij ook lid van zijn). Tevens houden boerderij de Hooilanden en tuinderij het Lichtveen open dag. Naast eten uit de streek, workshops door leden, lokale kunst en inspirerende talks, kun je tijdens de rondleidingen zien hoe het er op de boerderij en tuinderij aan toe gaat. Je bent van harte welkom op zondag 8 september tussen 12:00 en 16:00 uur op de Slagsteeg 20 in Bennekom. We zijn er als Grebbeveld met een (gratis) miniworkshopje armbandje of patch vilten.

Zaterdag 14 september: Molenmarkt, Wageningen

Zoals elk jaar staan we weer op de Molenmarkt in Wageningen, van 10-17u rondom Molen de Vlijt. Er is weer een mooi StreekWaar-pleintje onder de molen, met Kwekerij en Pluktuin Bloemrijk, Pluktuin de Basis, Pluktuin de Bosrand, de Wageningse Korenschoof, Stadsbrouwerij Wageningen, de Hoge Born, Eet-Wageningen, GraanGeluk, Ridder Robin, Vreemde Streken, Eveline Cooks, Ivo’s Bread & Pizza, Wat in het vat zit en De Groene Ketel. Wij staan er uiteraard ook, met onze viltvachten en ander wolspul.

Zaterdag 21 september: Oogstfeest Ommuurde Tuin, Renkum

Elk jaar weer een prachtig Oogstfeest op een van de paradijselijkste plekjes in de omgeving, Kortenburg 16, 6871ND Renkum. Bij ons Grebbeveld-kraampje kun je voor 10 euro een minivachtje vilten (of een dubbel zo grote voor 17,50).

Verder zijn er kraampjes van verschillende voedselinitiatieven en andere creatievelingen uit de omgeving. De tuinders geven rondleidingen in de tuin. Naast de tuin is ook het terras en de winkel open, zijn er proeverijtjes en is de taartentafel weer goed gevuld. Ook is er pompoensoep en zijn er quiches voor de hartige trek. Kinderen kunnen speuren in de tuin met de speurtocht GoedGemutst en broodjes bakken boven het vuur.