Afgelopen week zijn er lammeren geslacht, wat betekent dat er binnenkort weer nieuw lamsvlees is!
Mocht je speciale wensen hebben (bijvoorbeeld een heel of een half lam aan een stuk, voor aan een spit ofzo, of om zelf uit te benen), geef dat dan voor maandagochtend door op grebbeveld@gmail.com. Dan weet het slachthuis hoeveel ze er moeten uitbenen of niet. Ook als je alvast een lamsschouder of lamsbout wilt reserveren, bijvoorbeeld voor Kerst, dan kun je dat aan me doorgeven. Dan houd ik die voor je apart.
We verkopen ons vlees vooral via streekproductenwinkels:
Zoals we in de vorige nieuwsbrief al meldden, hebben we een puppy. Al is het inmiddels een pup, want het kleine is er wel vanaf. Lizzy is al even groot als Gwen, maar nog wel wat smaller. Ze snapt inmiddels gelukkig ook dat ze buiten moet plassen en poepen. Nu moeten we haar nog leren wat minder te blaffen, als ze iemand hoort in het tuinpaadje of bij de buren. Voorlopig heeft ze nog wel een lange lijn aan haar halsband, want ze weet je net te ontwijken als ze bij je moet komen.
Inmiddels neemt Clemens haar ook regelmatig mee naar de schapen. Dan rent ze met Gwen mee, en doet precies na wat zij doet. Het cirkelen rond de schapen zit er van nature gewoon in, dat gaat hartstikke goed. Nu de commando’s nog leren, en dan kan ze zelfstandig aan de slag!
Met 3 van de andere honden achterin de auto. Het was blijkbaar een zware dag voor Lizzy, want ze is helemaal uitgeteld. Zoals je ziet is Lizzy geen bordercollie, zoals de anderen. Ze is een Australian kelpie, dat wilden we eens proberen. We zijn benieuwd of het ons gaat bevallen!
Zoals je waarschijnlijk wel weet, is ruwe wol niks waard. Gelukkig verdienen wij wel wat aan onze vachten door ze te verwerken tot viltvachten (zelf of tijdens workshops). En een deel laten we kaarden voor de viltkant van die viltvachten.
Maar we zijn altijd op zoek naar andere mogelijkheden. Zullen we misschien zelf gaan kaarden, en wat doen we daar dan mee? Vandaar dat ik als proef een vloerkleed heb gemaakt, naar eigen ontwerp, geïnspireerd op een workshop Out of the Box, die ik vorig jaar bij oud-collega Annita van Betuw volgde. Dit is het eerste resultaat, en ik ben er best een beetje trots op! Het is 55×90 cm en ongeveer 8 mm dik.
Nu moeten we marktonderzoek gaan doen: Wat mag zoiets kosten (3 uur werk, 25 euro aan materialen, eigen ontwerp)? Hoe bereik je potentiële kopers? Enerzijds wil ik liever niet iets maken wat alleen rijke mensen zich kunnen veroorloven, maar anderzijds is het wel handwerk en moet ik er wel wat aan verdienen. Lastig, lastig….
Maar misschien moet ik ook hier wel een workshop van maken: vilt je eigen bedmatje, of yogamat.
Als iemand het leuk vindt om hierover mee te denken, of mee te helpen met vilten, dan hoor ik het graag! Mail dan naar grebbeveld@gmail.com.
Wij hebben wonderbaarlijk genoeg nog geen wolvenaanval gehad (even afkloppen), maar eigenlijk alle herders om ons heen wel. Dus we hebben gewoon heel veel geluk gehad, en het zal ongetwijfeld een keer misgaan. Clemens gaat toch met een zwaarder gemoed naar de schapen toe in de ochtend dan voorheen, benieuwd wat hij zal aantreffen. Intussen hebben we er wel veel werk aan: we zetten hogere afrasteringen neer dan de elektrische 90 centimeternetten die we eerst gebruikten.
Dat zijn dan ofwel diezelfde netten, maar dan langere paaltjes ertussen met bovenlangs een extra draad. Maar dat betekent dus twee extra rondgangen langs de afrastering (paaltjes én draad), zowel bij het opzetten als bij het afbreken.
Ofwel het zijn wolvennetten van 1.20m. Met dikkere eindpaaltjes en dubbele voet, en een aardedraad door de onderste draad. Je zult begrijpen, die zijn een stuk zwaarder. Bovendien moet je om wolven buiten te houden je netten veel strakker zetten dan nodig is om schapen binnen te houden. Dat betekent dat je een baantje moet voormaaien, en dat je vervolgens bij elke kuil of bobbel een extra paaltje moet prikken. En op de hei heb je nogal eens een kuil of bobbel, zeg maar. Kortom: niet alleen zwaarder werk, maar ook langer.
Provincies hebben wel subsidies voor de aanschaf van netten of extra paaltjes en draad. Maar dat extra werk wordt niet vergoed.
En nu krijgen we er nog een uitdaging bij: kuddebeschermingshonden (KBH’s). Steeds vaker krijgen herders op de Veluwe te maken met wolven die overdag, tijdens het hoeden, de kudde aanvallen. Dan heb je dus net niks aan je wolfwerende afrastering. Dus het ziet ernaar uit dat we niet ontkomen aan KBH’s. Niet dat we daar op zitten te wachten, want het is een hoop gedoe. Uit de ervaringen van herders die ze al hebben blijkt dat het twee jaar kost om er mee om te kunnen gaan, en dan gaat het wel. Maar die eerste jaren heb je die honden continu aan de lijn tijdens het hoeden. Dan moeten de honden wennen aan alle vormen van recreatie die we in Nederland hebben: wandelaars, mensen met hond aan de lijn, mensen met loslopende hond, hardlopers, toerfietsers, mountainbikers, ruiters. Dat heb je in de Pyreneeën of de Karpaten (of waar die KBH’s ook vandaan komen) allemaal niet. Dus het is geen kwestie van een hond ergens vandaan halen en bij je schapen zetten.
De juridische gevolgen zijn ook nog niet helemaal duidelijk. Officieel mag je geen hond onbeheerd achterlaten, terwijl die KBH’s ’s nachts bij de kudde blijven in het wolfwerende raster. Ook mogen honden niet zomaar loslopen, daarvoor heb je dan een ontheffing nodig. En vervolgens is nog onduidelijk hoe het zit als zo’n KBH een hardloper bijt of een loslopende hond. Of als een paard schrikt van een KBH en de ruiter er af valt. Kortom, het is geen kwestie van ‘gewoon van die honden erbij en klaar is Kees’, zoals mensen wel eens roepen.
Hoe dan ook, wij oriënteren ons ook op KBH’s. Met tegenzin, maar we zien het als onontkoombaar. Nu nog zien hoe we dat gaan betalen (aanschaf, begeleiding, eten, dierenarts, enzovoorts). We zijn bij collega-herder Paul Aalbers op de Veluwe wezen kijken en hebben contact met iemand die herders begeleidt bij het beginnen met KBH’s.
Paul met zijn KBH’s
En aangezien er steeds meer incidenten zijn rond wolven, met kinderen (of ze omvergelopen of gebeten zijn is nog niet helemaal duidelijk) en honden, is ook het ministerie van LVVN in actie gekomen. Tot nu toe verwezen ze voor alle wolvenaangelegenheden door naar de provincies, die over natuur gaan. Maar de huidige staatssecretaris Rummenie was afgelopen week op bezoek bij een herder (wederom Paul Aalbers) en een boer om over de wolf te praten en te bekijken wat de mogelijkheden zijn in het geval van probleemwolven. Daarvoor moet het ministerie in Brussel zijn. We zijn benieuwd wat dit gaat opleveren,
Staatssecretaris Rummenie (in pak) in gesprek met Paul Aalbers.
Vorige week hoorden we dat een collegaherder acuut is gestopt met haar kudde. Ze had én blauwtong, én wolvenaanvallen gehad. En toen ze haar kudde na een aanval in een zonnepark had gezet met een hoog hek eromheen, kwamen er ’s nachts koperdieven in het zonnepark die het hek open lieten staan waardoor alle schapen ontsnapten. Dat was blijkbaar de druppel….. heel triest.
Hoe het bij ons afloopt, moeten we bezien, we houden jullie op de hoogte.
We dachten echt, afgelopen voorjaar, toen we al onze schapen vaccineerden tegen blauwtong (en vele duizenden euro’s lichter waren) dat het dit jaar aan ons voorbij zou gaan. Maar zo werkte het helaas niet. Er zijn er al weer 32 dood (vorig jaar 35) en een hoop ziek. Er knappen er wel net wat meer op dan vorige keer. Toen waren er minder ziek, maar ging van de zieken meer dan de helft dood. Nu lijkt het alsof er meer ziek worden, maar een minder groot deel daarvan gaat dood.
Van collega’s meer naar het oosten, waar het begon dit jaar, horen we dat op een gegeven moment het erop lijkt dat alle dieren ziek zijn geweest, en dat wat niet dood is gegaan, toch weer aardig opknapt en dat het de goede kant uitgaat. Daar hopen we dan ook maar op.
Er is nog veel onduidelijk. Is het nou hetzelfde virus als vorig jaar (de symptomen zijn heel anders), heeft het vaccin nou wat gedaan, moeten we nou jaarlijks blijven vaccineren, gaat de overheid nog iets voor ons doen (vooralsnog is BBB-minister Wiersma niet van plan iets te betalen)? Het lijkt erop dat we er maar weer mee moeten leren leven. En dat onze tarieven maar weer omhoog moeten om deze financiële strop (dode dieren, heel veel extra werk én de vaccinatiekosten) op te vangen.
Onze herder Roelina was zwanger en was er daarom afgelopen voorjaar niet. Maar inmiddels is Bart geboren (wat een moppie!), en is ze weer aan het werk. Uiteraard kreeg Bart als kraamcadeau een mooi geboortevachtje met zijn geboortekaartje erop. Bijzonder kaartje, van hout gemaakt met de lasersnijder door zijn papa!
Voor het eerst dit jaar ging er maar één kind van de drie mee op vakantie. Tja, zo is het leven. Voordeel was wel dat Tijmen op de schapen kon passen. Aangezien hij afgelopen jaar een tussenjaar had en meewerkte, en ook daarvoor altijd al in de weekenden bij de schapen was, hoefde Clemens hem niets meer uit te leggen. Nét wat relaxter dus.
En zo togen we met onze jongste, Jochem, naar Noord-Spanje. Alwaar we, zoals vrijwel elk jaar, tóch weer heide tegenkwamen! Niet onze eigen dop- en struikheide, maar meer Atlantische soorten: Cornish heather (Erica vagans) en Ierse heide (Daboecia cantabrica). De een met een soort toortsen van prachtige piepkleine bloemetjes, en de ander met grote bellen.
Overigens zijn we ook nog aardig wat schapen tegengekomen. Sterker nog: vanuit de slaapkamer in ons huisje in de Picos de Europa keken we uit op een koppeltje schapen, en konden we ze vanuit ons bed horen klingelen.
In de bergen zagen we ook een schaapskudde, die los liep, zonder een herder in zicht, maar wel met drie kuddebeschermingshonden (zie de blog over de wolf).
Er maken steeds vaker mensen gebruik van de viltruimte en (vooral) de viltmachine. Soms willen ze vachtvilten, maar regelmatig zijn er ook andere bijzondere projecten die viltcapaciteit nodig hebben. Zoals een decorbouwster die voor een voorstelling een serie enorme vilten lappen moest maken.
Afgelopen voorjaar was Millie vaste klant, eindexamen-kunststudent aan de Rietveldacademie. Zij had bedacht om een tempel te maken van wol. Ze had ergens zakken vol wol geritseld, en groot frame gebouwd (achteraf had dat misschien best een maatje kleiner gekund, bedacht ze zich, maar goed), de wol gewassen en gekaard, en toen moesten er dekens gevilt worden. Heeeel veel dekens. En dan is een viltmachine en een ruimte met heel veel tafels en een vloer die nat mag worden wel verschrikkelijk handig!
Ik heb haar de machine uitgelegd, gewezen waar alles staat, en nog wat tips gegeven, en ze is diverse keren teruggekomen, omdat ze toch nóg een deken nodig had. Ik was natuurlijk ontzettend benieuwd naar het eindresultaat, dus ik ben wezen kijken bij de Graduation Show van de Rietveld. Geweldig!
In de vorige nieuwbrief vertelden we dat de Drentse heideschapen van Heidestein aardig opgenomen leken te worden in de kudde Veluwse heideschapen. Met hoeden ging het ook redelijk goed. Maar soms lopen de schapen in een groot gebied van 75 hectare, en moeten dan ’s avonds weer opgehaald worden om ’s nachts binnen een wolfwerend raster te staan. En daar bleek het toch niet goed te gaan. De Veluwenaren staan altijd bij elkaar in de buurt, dus als je dat ene schaap met een tracker om haar nek gevonden hebt, heb je ze allemaal. Maar de Drentjes bleken zich in kleine groepjes te verspreiden over het hele gebied. Met als gevolg dat we soms wel anderhalf tot twee uur bezig waren met de kudde in het raster te krijgen, in plaats van het geplande half uurtje. En dat aan het eind van een volle werkdag.
Helaas, dit was dus echt niet werkbaar. En dus zijn de Drentjes helaas inmiddels vertrokken naar het Goois Natuurreservaat.
Nu loopt er dus een kudde met alleen Veluwse heideschapen, wat groter, bijna altijd wit en zonder hoorns. Het leuke daarvan is dat dat ook het ras is dat van oorsprong niet alleen op de Veluwe, maar ook op de Utrechtse Heuvelrug en het Gooi rondliep. Zoals te zien op de schilderijen van de beroemde Anton Mauve, die in kunstenaarsdorp Laren vele schapenschilderijen heeft gemaakt. Zie maar, op onderstaand schilderij in 1880. Cultureel erfgoed dus!
Nu wij de schapen van Landgoed Heidestein (tussen Zeist en Driebergen) hebben overgenomen, zijn we ook verantwoordelijk voor het scheren. Dat is altijd een hele happening!
In overleg met de vrijwilligers die het organiseren hebben we bedacht dat we op zaterdag 15 juni 15 schapen gaan scheren, tussen 11 en 16u. Onze eigen Tijmen gaat dat doen. En dan niet zo snel mogelijk, zoals op de kampioenschappen (zie andere blog), maar juist heel langzaam, zodat iedereen het goed kan zien en vragen kan stellen. We scheren dan een aantal Veluwse heideschapen uit onze eigen kudde, en wat Drentse heideschapen die we van Utrechts Landschap hebben overgenomen. De vachten zijn die dag ook te koop.
We zullen daar ook staan met een kraampje met nog meer ruwe vachten (zpwel Veluws als Drents, om zelf te vilten of spinnen), viltvachten, zitvachtjes en de leuke schapen-ansichtkaarten die dochter Silke heeft gemaakt.
